Σχολιασμός άρθρου: Η ευελιξία της φτώχειας

Η ευελιξία της φτώχειας

«Μερική απασχόληση στο δημόσιο» («ΕΘΝΟΣ», 3/12/03)

Στην αναβροχιά, καλό ειν` και το χαλάζι; Καθώς η ανισότητα διευρύνεται, ο κοινωνικός αποκλεισμός παγιώνεται (22% οι φτωχοί) και η ανεργία αποκτά δομικά χαρακτηριστικά (500.000 πολίτες), οι προσλήψεις 9.291 ανέργων του ΟΑΕΔ στο δημόσιο και την τοπική αυτοδιοίκηση με καθεστώς μερικής απασχόλησης, φαίνεται ότι ανακουφίζουν κάπως μερίδα των λαϊκών στρωμάτων.

Παράλληλα όμως με τη μαζική εφαρμογή (και) αυτού του "ευέλικτου" εργασιακού θεσμού, και μάλιστα στο δημόσιο τομέα -πέρα από τις όποιες προεκλογικές εντυπώσεις- επιταχύνονται σοβαρές εξελίξεις σε βάρος του κόσμου της εργασίας, υπονομεύοντας ευθέως τους περιλάλητους στόχους της "κοινωνικής συνοχής". Οι συγκεκριμένοι μερικώς απασχολούμενοι για δύο μόνο χρόνια (με αμοιβή γύρω στα 380 ευρώ το μήνα) έρχονται να προστεθούν στο ολοένα διογκούμενο σώμα των φτωχών εργαζομένων με τα ελάχιστα δικαιώματα, που ήδη φτάνει τους 450.000 ανθρώπους. Με λίγα λόγια η ένταξή τους στην αγορά εργασίας, με αυτούς τους όρους που πραγματοποιείται, απαξιώνει περαιτέρω όχι απλώς το κόστος της εργασίας, αλλά και τον πυρήνα των εργατικών κατακτήσεων. Εξ ορισμού η μερική απασχόληση -όπως και οι άλλες "ευέλικτες" μορφές εξαρτημένης εργασίας- πλήττει τα ειδικά και τα γενικά ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων, πριμοδοτεί (πέρα από την εργασιακή ανασφάλεια) την παραοικονομία και την εισφοροδιαφυγή (αφού οι φτωχοί εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να ψάξουν και άλλη, άτυπη, πηγή εισοδήματος), και βεβαίως οδηγεί μαθηματικά στην κλιμάκωση των αντιλαϊκών έμμεσων φόρων. Αν δεν υπάρχουν δηλωμένα εισοδήματα να φορολογηθούν, ούτε φυσικά καμιά πρόθεση φορολόγησης του κεφαλαίου, αν δεν υφίστανται τα απαραίτητα αποθεματικά στα ασφαλιστικά Ταμεία, τότε το κράτος θα φορολογεί ακόμη περισσότερο τη λαϊκή κατανάλωση και θα αφαιρεί υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας, παιδείας κ.ο.κ. Απλά πράγματα. Τα τελευταία χρόνια η "ελαστικοποίηση" των εργασιακών σχέσεων μεγαλώνει με ρυθμό γεωμετρικής προόδου, αποδίδοντας με ανάλογη ταχύτητα νέα προκλητικά προνόμια και μυθώδη κέρδη στις επιχειρήσεις. Το κόστος της εργασίας μειώθηκε την τελευταία δεκαετία πάνω από 17%, ενώ ο βασικός μισθός που προβλέπεται από την Εθνική Συλλογική Σύμβαση είναι καθηλωμένος στα 498 ευρώ (μικτά), ο φτηνότερος σε όλη την Ευρώπη Αυτή η νεοφιλελεύθερη συνταγή που αποτυπώθηκε σε σειρά σχετικών νόμων μετά το 1990 έχει κυριολεκτικά κατεδαφίσει το βιοτικό επίπεδο και την προσωπική αξιοπρέπεια δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων, αφαιρώντας και τη δυνατότητά τους να εκφραστούν συλλογικά μέσα από συνδικάτα ή άλλες κοινωνικοπολιτικές οργανώσεις. Είναι ουσιαστικά οι νέοι δουλοπάροικοι, αθέατοι, μοναχικοί, κάθε τόσο άνεργοι που θα οδεύουν συστηματικά προς τον κοινωνικό αποκλεισμό. Εποχικά εργαζόμενοι, μερικά απασχολούμενοι, συμβασιούχοι περιορισμένου χρόνου, ενοικιαζόμενοι, δήθεν "ανεξάρτητοι επαγγελματίες" με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών, θύματα του συστήματος outsourcing κ.λπ., συγκροτούν μαζί με τους μετανάστες ένα νέο "υποπρολεταριάτο" (με ή χωρίς λευκά κολάρα). Σύμφωνα με μελέτες του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ χρόνο με το χρόνο αυτές οι "ευέλικτες" μορφές απασχόλησης πολλαπλασιάζονται με ρυθμό γύρω στο 30%, τείνοντας να περιορίσουν δραστικά το δικαίωμα στη σχετικά σταθερή εργασία που προσ- φέρουν οι συμβάσεις αορίστου χρόνου. Στον τομέα των υπηρεσιών, λ.χ., οι συμβασιούχοι περιορισμένου χρόνου αποτελούν ήδη το 1/4 του συνόλου των εργαζομένων εκεί. Κι όλα αυτά ενώ η κυβέρνηση με αμείωτη ένταση συνεχίζει τις προκλητικές επιδοτήσεις και τα κίνητρα στο κεφάλαιο, μπας και δημιουργήσουν κάποιες σταθερές θέσεις απασχόλησης, που διαρκώς χάνονται. Ολα αυτά λογικά θα 'πρεπε να απασχολούν σοβαρά τα ΜΜΕ, αλλά μάλλον θεωρούνται ντεμοντέ και συνεπώς ελάχιστα θα ερέθιζαν τα μηχανάκια της AGB. Είναι όμως αρκετή αυτή η εξήγηση; Προφανώς όχι. Πίσω από τη λαμπερή πρόσοψη πολλών ΜΜΕ, μια ματιά στη δική τους εργασιακή "ευελιξία" θα έφτανε για να μας λυθεί η απορία.

(Ελευθεροτυπία, 6/12/2003)

ΣΥΜΦΩΝΩ ΜΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ. ΩΣΤΟΣΟ Η ΣΚΟΠΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΒΛΕΠΩ ΤΟ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΗΜΙ-ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ. ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΟΜΩΣ ΠΡΩΤΑ ΤΙΣ ΑΙΤΙΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΗΣ. Η ΗΜΙ-ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΕΧΕΙ 2 ΑΙΤΙΕΣ. Η ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΖΗΜΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΦΕΡΑΝ ΤΗΝ (ΓΥΝΑΙΚΑ)-(ΜΗΤΕΡΑ)-...-....-...-(ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ) ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ , Η ΟΠΟΙΑ ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΔΙΑΘΕΣΕΙ ΠΟΛΛΕΣ ΩΡΕΣ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΙ ΤΗΝ ΗΜΙ-ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ. ΟΜΩΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΜΗΧΑΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΑΦΩΣ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΑΣ ΑΝ ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΑΜΕ ΥΠΟΨΗ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΣΕ ΕΝΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ , ΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ, Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΤΑΙΡΙΑΞΕΙ ΣΤΑ ΝΕΟΚΛΑΣΣΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ , ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΛΗΡΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ, ΕΡΓ. ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ , ΕΥΚΑΜΨΙΑ ΤΙΜΩΝ ΚΑΙ ΜΙΣΘΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ. Η ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΩΣΕΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΟΥ ΣΤΟΧΟ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ. Η ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΥΝΕΠΑΓΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΛΗΡΗΣ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΩΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΩΣΤΕ ΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΝΑ ΑΠΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΟΝΟ ΤΙΣ ΩΡΕΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ. ΠΡΑΚΤΙΚΑ, ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΩΣ ΑΝ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΝΟΣ ΑΤΟΜΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙ 5 ΩΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑ ΗΜΕΡΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΑΥΤΟ ΑΝ ΑΠΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ 8ΩΡΟ ΟΙ 3 ΩΡΕΣ ΕΙΝΑΙ "ΖΗΜΙΑ". ΑΛΛΑ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΑΠΛΟΥΣΤΕΥΜΕΝΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ. ΕΤΣΙ ΔΕΝ ΘΑ ΜΟΥ ΚΑΝΕΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΑΝ ΟΙ (ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΑΣΧΕΤΟΙ...) ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΜΑΝΑΤΖΕΡ ΣΥΝΝΕΝΟΗΘΟΥΝ ΓΙΑ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟΥ 4ΩΡΟΥ ΚΑΙ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑ ΩΡΑ , ΟΣΕΣ ΩΡΕΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΑΦΕΝΤΙΚΟ (ΝΑΙ, ΤΟ ΞΕΡΩ, Η ΛΕΞΗ ΑΦΕΝΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΒΑΡΙΑ, ΑΛΛΑ ΒΑΡΥΤΕΡΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ Η ΛΕΞΗ ΕΡΓΑΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΞΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ) ΚΑΙ ΕΔΩ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ 2 ΑΓΚΑΘΙΑ ΤΗΣ ΟΛΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΠΟΥ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΔΥΣΚΟΛΟ ΕΩΣ ΑΔΥΝΑΤΟ ΝΑ ΑΠΙΤΕΥΧΘΕΙ Η ΠΛΗΡΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΙΡΕΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΟ. ΔΙΟΤΙ ΓΙΑ ΝΑ ΕΡΓΑΣΤΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΜΙΑ Η` ΔΥΟ ΩΡΕΣ ΜΟΝΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ , ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΚΑΠΟΙΑ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΧΑΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ. Ο ΟΠΟΙΟΣ ΧΑΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΕΡΕΙ ΣΤΟ ΑΤΟΜΟ ΤΗΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΕΡΓΑΣΤΕΙ ΚΑΠΟΥ ΑΛΛΟΥ, ΚΑΘΙΣΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΛΥ ΑΚΡΙΒΗ. ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΔΟΥΝ ΩΣ ΕΜΠΟΔΙΟ. ΑΚΟΜΑ ΟΜΩΣ ΚΙ ΑΝ ΞΕΠΕΡΝΟΥΣΑΜΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΜΠΟΔΙΟ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΕΝΑ ΔΕΥΤΕΡΟ, ΚΑΙ ΚΡΙΣΙΜΟΤΕΡΟ. ΚΑΙ ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΙ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟ ΚΟΣΤΟΣ , ΟΣΟ ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΩΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ Η-Δ-Η ΠΟΛΥ ΑΚΡΙΒΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ Π-Α-Ρ-Α-Γ-Ω-Γ-Ι-Κ-Ο-Τ-Η-Τ-Α-Σ. ΕΡΕΥΝΕΣ ΕΧΟΥΝ ΔΕΙΞΕΙ ΠΩΣ Η ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟΝ ΝΟΜΟ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΜΠΥΛΗΣ. ΑΝ ΠΑΡΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑ ΗΜΕΡΑ, ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΠΩΣ ΑΡΧΙΚΑ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ, ΜΕ ΑΥΞΟΝΤΑ ΡΥΘΜΟ, ΕΠΕΙΤΑ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ ΜΕ ΦΘΙΝΟΝΤΑ ΡΥΘΜΟ ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΦΤΑΣΕΙ ΣΕ ΚΑΠΟΙΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΠΕΙΤΑ ΦΘΙΝΕΙ ΜΕ ΤΑ ΚΟΙΛΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΤΩ. ΔΥΔΤΥΧΩΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΕΔΩ ΝΑ ΔΕΙΞΩ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΟΥ ΣΤΟΝ ΚΑΘΕΤΟ ΑΞΟΝΑ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ , ΑΛΛΑ ΕΛΠΙΖΩ ΟΣΟΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΝΑ ΕΙΚΟΝΟΠΟΙΗΣΑΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΥ. ΤΟ ΚΡΙΣΙΜΟ ΣΗΜΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΠΩΣ ΣΤΗΝ ΗΜΙΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑΜΑΤΑ ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ Η ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ ΑΥΞΑΝΕΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΑΦΗΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΜΕΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΧΑΜΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ. ΕΦΟΣΟΝ , ΛΟΙΠΟΝ Ο ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΑ ΑΜΟΙΒΕΤΑΙ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ, ΠΡΕΠΕΙ Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΜΙΣΘΟΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟΣ. ΑΡΑ Η ΗΜΙΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΦΤΩΧΕΙΑ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ.

Υ.Γ. ΧΡΩΣΤΩ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΣΤΟΥΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΠΟΥ ΜΕ ΒΟΗΘΗΣΑΝ ΝΑ ΕΜΠΝΕΟΜΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΔΙΑΤΥΠΩΝΩ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΟΠΩΣ Η ΠΑΡΑΠΑΝΩ.